Trần Thuận Tông tên thật là Trần Ngung (陳顒), là con út của Trần Nghệ Tông, không rõ mẹ là ai. Ông sinh ra vào thời vua Trần Phế Đế; Nghệ Tông lúc này đã làm Thái thượng hoàng. Ông được Nghệ Tông phong là Chiêu Định vương (詹定王). Minh thực lục gọi ông là Trần Nhật Hỗn (陳日焜).[1]

Năm 1372, vua Trần Nghệ Tông nhường ngôi cho em là Trần Kính, tức vua Trần Duệ Tông, Nghệ Tông làm Thái thượng hoàng. Năm 1377, vua Duệ Tông đi đánh Chiêm Thành bị thua chết. Thượng hoàng lập con Duệ Tông là Trần Phế Đế lên ngôi. Năm 1388, do Phế Đế muốn trừ Quý Ly, Quý Ly xui Nghệ Hoàng phế bỏ. Ngày 27 tháng 12, Nghệ Hoàng lập ông lên ngôi, xưng làm Nguyên Hoàng (元皇).

Hồ Quý Ly tiếp tục chuyên quyền, sau khi gả con gái là Hồ Thánh Ngâu (黎聖偶) cho ông lại gài tay chân thân tín nẵm giữ những chức vụ then chốt trong quân đội và trong triều đình, khiến cho triều đình nằm cả trong tay Quý Ly.